Evropska sedmica borbe protiv raka grlića maternice
Evropska sedmica borbe protiv raka grlića maternice se obilježava u zadnjoj sedmici mjeseca januara (21.-28.1.) a cilj je buđenje svijesti o značaju prevencije tj.preventivnih pregleda koji mogu spriječiti komplikacije bolesti i doprinijeti izlječenju.
Karcinom grlića maternice je jedno od najčešćih malignih/zloćudnih oboljenja žena u dobi između 35. i 50. godine života. Smatra se da je na drugom mjestu u Evropi, odmah iza karcinoma dojke.
Glavni uzročnik nastanka ove bolesti je HPV (Humani papiloma virus). To je grupa virusa koji izazivaju infekcije kože i sluzokože kod žena i muškaraca i razvija se u tankim, pločastim ćelijama koje se nalaze na koži, u ustima, grlu, i na genitalijama. HPV se prenosi vaginalnim, analnim ili oralnim seksualnim kontaktom čak i ako inficirana osoba nema nikakve simptome. Simptomi se mogu ispoljiti i nekoliko godina nakon seksualnog odnosa sa inficiranom osobom.
Simptomi su rijetki i nespecifični u predstadijumu, dok uznapredovale stadije prate nepravilno krvarenje, krvarenje između dva menstrualna ciklusa ili nakon polnog odnosa, neuobičajeni iscjedak, nelagodnost tokom mokrenja, bolovi u donjem dijelu stomaka i karlici, konstantan umor.
Niskorizični HPV uzrokuje pojavu genitalnih bradavica (kondiloma) i rekurentnih respiratornih papilomatoza, dok visokorizični HPV dovodi do prekanceroznih promjena na grliću maternice koje su izlječive ukoliko se otkriju na vrijeme.
Faktori rizika za nastanak bolesti su: veći broj seksualnih partnera ili partner koji je prethodno imao više seksualnih partnera, godine života (kod mlađih osoba se najčešće javljaju genitalne bradavice), oslabljen imuni sistem, žene pušači, dugotrajno uzimanje oralnih kontraceptiva, 3 ili više porođaja, udružene infekcije, porodična anamneza.
3 glavna načina prevencije:
- Informisanje i edukacija adolescenata o odgovornom polnom ponašanju
- Vakcinisanje protiv HPV-a (primarna prevencija)
- Redovni ginekološki pregledi sa PAPA testom (sekundarna prevencija)
Ova bolest je jedna od najpreventivnijih zbog poznatog uzročnika, dugog razdoblja između infekcije i razvoja bolesti, postojanja vakcine protiv HPV-a, te zbog onog što je veoma jednostavno sprovesti, a to su redovni ginekološki pregledi i testovi.
PAPA TEST je jednostavna, brza, bezbolna medicinska pretraga kojom se uzima mala količina površinskih ćelija rodnice, grlića maternice i kanala grlića maternice. Uzorak tih ćelija se šalje u citološku laboratoriju gdje se vrši mikroskopska analiza i služi za otkrivanje promjena na ćelijama grlića maternice.
Pregled se ne obavlja tokom menstruacije, dva dana prije ne treba imati seksualne odnose niti koristiti vaginalete ili vaginalne kreme. Preporuka je da se test radi dvije godine uzastopno, i ako su oba nalaza uredna, onda na svake tri godine. Mada u nekim slučajevima učestalost pregleda i testova određuje sam ginekolog, npr. PAPA test jednom godišnje. I tek ukoliko PAPA test pokaže neke abnormalnosti, ginekolog preporučuje neke daljnje pretrage kao dijagnostičku potvrdu, kao što su npr.kolposkopija, biopsija itd.
Dakle, sve rano otkrivene promjene se mogu tretirati i liječiti na način da ne ugrožavaju život i zdravlje, da ne utiču na seksualni život ili mogućnost dobijanja potomstva, i ono što je najbitnije je da se može uveliko smanjiti šansa za nastanak karcinoma.
Zbog toga su lična odgovornost i savjesnost veoma bitne, jer zbog prethodno navedenih metoda prevencije smrtnost uzrokovana ovom bolešću bi trebala biti svedena na minimum.
