HPV, ili humani papiloma virus, je grupa od više od 150 srodnih virusa. Svaki tip virusa pokazuje sklonost ka određenom tkivu tj koži ili sluznici. Većina HPV infekcija je bez simptoma i prolazi sama od sebe, ali neki sojevi mogu uzrokovati rak ili druge zdravstvene probleme.
Evo nekoliko ključnih informacija o HPV-u:

KAKO SE PRENOSI?

Prenosi se direktnim kontaktom koža na kožu, koža na sluznicu, sluznica na sluznicu. Važno je naglasiti da je najčešći vid prenosa HPV-a seksualnim putem. To znači kontakt sa kožom i sluzokožom zaraženih područja tokom vaginalnog, analnog ili oralnog seksa. Virus se može prenijeti čak i kada zaražena osoba ne pokazuje simptome ili znakove infekcije.
Osim seksualnog kontakta, HPV se može prenijeti i intimnim kontaktom, što uključuje kontakt koža na kožu u području genitalija. U rijetkim slučajevima, HPV se također može prenijeti sa majke na novorođenče tokom porođaja.
Važno je napomenuti da pojedini niskorizični tipovi HPV obično uzrokuju bradavice, dok drugi, visokorizični tipovi, mogu uzrokovati rak grlića materice i druge vrste raka.

KAKO SE HPV MANIFESTUJE KOD MUŠKARACA?

Veoma često se kod muškaraca ne može zaključiti da ima HPV jer ne postoje očiti znaci koji bi na to upućivali. Ako muškarac nema simptome vezane za HPV , ne znači da nije prenosnik istog. Takođe, u mnogim slučajevima, virus se može eliminisati iz tijela bez ikakvog liječenja. Međutim, postoje neki oblici ispoljavanja HPV-a kod muškaraca:
Genitalne bradavice: Jedan od najčešćih simptoma HPV-a kod muškaraca. To su meke, kožne izrasline koje se mogu pojaviti na genitalijama, analnom području ili u usnoj šupljini.
Displazija: U rijetkim slučajevima tipovi virusa koji uzrokuju ozbiljnije oblike bolesti mogu dovesti do displazije (npr anusa, penisa i gornjeg dijela grla), koja može biti prekancerozno stanje.
Kancer/rak: Neki tipovi HPV-a, kao što su tipovi 16 i 18, povezani su sa razvojem raka kod muškaraca, uključujući rak anusa, penisa i orofarinksa (gornjeg grla).

KAKO SE HPV VIRUS MANIFESTUJE KOD ŽENA?

Slično kao I kod muškaraca, oko 80% žena tokom svoga života se zarazi sa nekim od tipova HPV virusa kojeg organizam eliminiše bez posljedica. Dakle, žena može imati HPV virus bez simptoma. Ukoliko se jave simptomi, oni se najčešće manifestiraju u vidu:
Genitalne bradavice: Neki niskorizični tipovi HPV-a, kao što su tipovi 6 i 11, mogu uzrokovati genitalne bradavice. Ove bradavice se mogu pojaviti kao male izrasline ili promjene na koži u genitalnom području, anusu ili na unutrašnjoj strani grudi.
Promjene na grliću materice: Visokorizični tipovi HPV-a (kao što su tipovi 16 i 18) mogu uzrokovati promjene u ćelijama grlića materice, što se može otkriti Papa testom. Ove promjene se nazivaju cervikalna displazija i mogu, ako se ne liječe, napredovati do raka grlića materice.
Kancer/rak grlića materice: Dugotrajna infekcija visokorizičnim tipovima HPV-a može dovesti do razvoja raka grlića materice. Ovo je ozbiljno stanje koje uglavnom zahtijeva medicinsku intervenciju.
Drugi oblici kancera/raka: HPV je također povezan s drugim vrstama raka kod žena, kao što je rak vulve, vagine ili rektuma.

DIJAGNOZA

Dijagnoza humanog papiloma virusa (HPV) obično se postavlja kombinacijom kliničkog pregleda, anamneze i specifičnih medicinskih testova. Evo osnovnih koraka koje ljekar može preduzeti da dijagnostikuje HPV:
Anamneza i fizički pregled: Doktor će uzeti anamnezu pacijenta i izvršiti fizički pregled područja koje može biti zahvaćeno virusom. U slučaju žena, to može uključivati ginekološki pregled.
PAP test (Papanicolaou test): Ovaj test se koristi za otkrivanje abnormalnih ćelija na grliću materice koje mogu biti uzrokovane HPV-om. Test se obično radi tokom rutinskog ginekološkog pregleda.
HPV testiranje: U nekim slučajevima, posebno kada postoje abnormalni rezultati Papa testa, može se preporučiti direktan HPV test. Postoje različite vrste HPV-a i neke su povezane s većim rizikom od raka.
Biopsija: Ako se sumnja na bilo koje abnormalno tkivo ili lezije, ljekar može preporučiti biopsiju za uzimanje uzoraka tkiva za dalju analizu.
Pregledi kod muškaraca: Iako ne postoje rutinski testovi na HPV kod muškaraca, doktor može pregledati vanjske genitalije u potrazi za bradavicama ili drugim abnormalnostima. U nekim slučajevima može se uraditi i analni test ako postoji rizik od raka analnog kanala.
Uvijek je najbolje razgovarati sa svojim liječnikom kako biste odredili najprikladniju dijagnostičku proceduru na osnovu vaše individualne situacije. Također, prevencija HPV-a, uključujući vakcinaciju i redovne preglede, igra ključnu ulogu u smanjenju rizika od HPV infekcija i srodnih bolesti.

PREVENCIJA

Prevencija virusa HPV ključna je za smanjenje rizika od infekcija i povezanih zdravstvenih problema, kao što su rak grlića materice, analni rak i drugi oblici raka. Evo nekoliko važnih mjera za prevenciju HPV-a:
Vakcinacija: HPV vakcina može značajno smanjiti rizik od infekcije određenim sojevima virusa koji uzrokuju rak. Preporučuje se da se vakcina daje prije nego što osoba postane seksualno aktivna, obično u odrasloj dobi.
Vakcina se obično daje djeci i adolescentima između 9 i 14 godina, prije stupanja u seksualne odnose.
Starije osobe (do 26, a ponekad i do 45 godina) također mogu primiti vakcinu uz konsultaciju s ljekarom.

Sigurno seksualno ponašanje: Upotreba kondoma – Iako ne pružaju potpunu zaštitu, kondomi značajno smanjuju rizik od prenosa HPV-a. Ograničavanje broja seksualnih partnera – manji broj partnera smanjuje rizik od izloženosti virusu.
Redovni ginekološki pregledi: Papanikolau test (PAPA test) – rano otkrivanje promjena na grliću materice omogućava pravovremeno liječenje. HPV testiranje – može se koristiti za otkrivanje visokorizičnih tipova HPV-a.
Zdrav način života: Jačanje imuniteta – jačanje imuniteta zdravom ishranom, redovnim vježbanjem i smanjenjem stresa može pomoći tijelu u borbi protiv HPV infekcije. Prestanak pušenja – pušenje slabi lokalni imunitet sluzokože i povećava rizik od nastanka raka.
Edukacija i svijest: Informisanje mladih o rizicima HPV-a i načinima zaštite može pomoći u sprečavanju širenja infekcije.
Ako imate dodatnih pitanja o HPV prevenciji ili vakcinaciji, slobodno ih postavite! 😊

dr sci. Emir Mahmutbegović